Ý Nghĩa Roe / TOP 3 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Blog chúng tôi giải đáp ý nghĩa ROE là gì

ROE là viết tắt của từ Return On Equity, thường gọi là lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, hay lợi nhuận trên vốn cũng được.

Có thể hiểu: Bạn bỏ tiền của chính mình ra (không vay mượn) để mở quán cà phê, trong 12 tháng có một số tiền lời. Thì chỉ số ROE chính là tỷ số của số tiền lời / tiền vốn bạn bỏ ra. Cụm từ “một vốn, bốn lời” thì ROE = 4 / 1 = 4 hay 400%, đơn vị tính ROE là %

Bên cạnh khái niệm ROE là gì, có rất nhiều bạn quan tâm đến công thức tính. Vậy, công thức tính chỉ số ROE như sau: ROE = (Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở hữu) * 100%

Lợi nhuận sau thuế: là thu nhập ròng dành cho cổ phiếu thường.

Vốn chủ sở hữu: tổng số vốn của chủ sở hữu

Doanh nghiệp A dựa vào bảng cân đối kế toán cuối kỳ này: Lợi nhuận ròng sau thuế kỳ này là: 20.000.000đ. Vốn chủ sở hữu đầu kỳ là: 100.000.000đ Như vậy, ROE = 20.000.000/100.000.000 = 0,2 hay 20% Điều này có nghĩa là từ 1 đồng vốn kinh doanh bỏ ra sẽ sinh ra được 0.2 đồng lợi nhuận.

Theo tiêu chuẩn quốc tế cụ thể là tiêu chí tiêu chí CANSLIM của Wiliam O’Neil, một doanh nghiệp được coi là tốt khi đạt chỉ số ROE tối thiểu là 15%. Trong khi đó, chỉ số ROA (tỷ số lợi nhuận trên tài sản) yêu cầu doanh nghiệp đạt mức tối thiểu là 7,5%.

Tương tự như ROA, giới đầu tư nên theo dõi ROE của doanh nghiệp trong 3 năm liên tiếp gần nhất. Doanh nghiệp nào duy trì tỷ số ROE ở mức trên 20%/năm trong 3 năm liên tiếp sẽ có chút mạnh mẽ trên thị trường.

Nếu chỉ số ROE của doanh nghiệp chỉ tăng ấn tượng trong một năm gần nhất trong khi các năm khác tăng giảm thất thường thì khả năng là hoạt động kinh doanh chưa ổn định.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng nên xem xét đến sự biến động của ROE và các yếu tố tác động đến sự biến động đó.

Nhà đầu tư dựa vào 3 yếu tố để tìm ra ROE của một doanh nghiệp tăng trưởng ổn định. Đó là lợi nhuận biên X đòn bẩy X vòng quay tài sản.

Khi ROE tăng đều và ổn định qua các năm tức là doanh nghiệp làm ăn tốt, sử dụng nguồn vốn hiệu quả và cổ phiếu của doanh nghiệp được đánh giá rất cao.

ROE nhỏ hơn hoặc bằng lãi vay ngân hàng: nếu doanh nghiệp có lãi vay ngân hàng lớn hơn hoặc bằng ROE thì lợi nhuận tạo ra cũng chỉ để trả lãi vay ngân hàng mà thôi.

ROE lớn hơn lãi vay ngân hàng: thì cần đánh giá xem doanh nghiệp đã vay ngân hàng và đã khai thác hết lợi thế cạnh tranh trên thị trường hay chưa, từ đó xem xét doanh nghiệp này có khả năng tăng ROE trong tương lai không

Ngoài ra, chỉ số ROE cao và duy trì trong nhiều năm cũng cho thấy lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Thông thường, những doanh nghiệp có năng lực, lợi thế cạnh tranh cao, hay độc quyền thường có chỉ số ROE rất cao.

Trong bối cảnh nền kinh tế phát triển ổn định, đối với các nhà đầu tư chuyên nghiệp, một trong những tiêu chỉ đánh giá doanh nghiệp có đủ năng lực tài chính thì chỉ số ROE phải lớn hơn hoặc bằng 15%. Tuy nhiên, đối với nền kinh tế đang phát triển và tình hình lạm phát cao thì chỉ số ROE bằng 15% rất khó để làm hài lòng nhà đầu tư.

Chúng ta không nên xét chỉ số ROE trong 1 năm mà nên xét trong nhiều năm, ít nhất là 3 năm. Như vậy, nếu chỉ số ROE luôn ở mức 15% trở lên trong vòng 3 năm và có xu hướng tăng thì doanh nghiệp được đánh giá là làm ăn có hiệu quả.

Ngoài ra, khi đánh giá ROE thì cần xem xét đến các yếu tố tác động khác có thể tác động đến tình hình kinh doanh của doanh nghiệp như: ngành nghề kinh doanh, thị trường, lạm phát,…

Chúng ta thường thấy chỉ số ROE và ROA thường đi kèm với nhau. Vậy mối liên hệ giữa ROA và ROE là gì? ROA (Return on Assets) là tỷ số lợi nhuận trên tài sản, nó thể hiện hiệu quả của công ty trong việc sử dụng tài sản để kiếm lời. Công thức tính ROA: ROA = (Lợi nhuận sau thuế / Tài sản) * 100%

Lợi nhuận sau thuế: là thu nhập ròng dành cho cổ phiếu thường

Tài sản: là tổng số tài sản của doanh nghiệp. Tổng tài sản = Vốn của chủ sở hữu + Nợ

Mối liên hệ giữa ROA và ROE là gì? Dựa vào cách tính ROA và ROE sẽ thấy chúng chỉ khác nhau ở mẫu số. ROA là lợi nhuận sau thuế trên tổng số tài sản, ROE là lợi nhuận sau thuế trên cho vốn chủ sở hữu. Từ đó, ta có thể suy ra: Đòn bẩy tài chính = ROE/ROA = Tổng tài sản / Vốn của chủ sở hữu Để đánh giá một doanh nghiệp tốt hay không, người ta thường dựa trên đòn bẩy tài chính. Một doanh nghiệp phát triển tốt thường có đòn bẩy tài chính ở mức hợp lý hoặc rất thấp. Do vậy, khi đầu tư, các nhà đầu tư không chỉ xét đến chỉ số ROE mà còn xét tới chỉ số ROA: Doanh nghiệp A có: ROE = 20%, ROA = 15% Doanh nghiệp B có: ROE = 25%, ROA = 5% Như vậy, nếu các điều kiện tài chính, kinh doanh đều như nhau thì doanh nghiệp A sẽ được đánh giá cao hơn doanh nghiệp B, mặc dù doanh nghiệp B có ROE cao hơn. Mặt khác, đòn bẩy tài chính phụ thuộc rất nhiều vào ngành nghề kinh doanh. Các ngân hàng thường có chỉ số ROE rất cao và chỉ số ROA rất thấp; bởi vì bản chất của ngân hàng là lấy tiền người gửi và cho người khác vay lại hoặc đầu tư, thu lợi từ sự chênh lệch lợi suất này. Như vậy, đối với ngành này, ROE cao hơn ROA gấp 10 lần là chuyện bình thường Trong kinh doanh: Chỉ số ROE sẽ bằng: Lợi nhuận biên x Vòng quay tài sản x Đòn bẩy tài chính Vì vậy, để tăng chỉ số ROE doanh nghiệp phải tăng ít nhất 1 trong 3 chỉ số nêu trên:

Lợi nhuận biên = thu nhập sau thuế / doanh thu. Để tăng lợi nhuận biên, doanh nghiệp có thể tăng khả năng cạnh tranh nhằm nâng cao doanh thu đồng thời cắt giảm chi phí đầu tư

Vòng quay tài sản = doanh thu của doanh nghiệp / tổng tài sản. Để tăng chỉ số này, doanh nghiệp cần tạo ra nhiều doanh thu hơn trên tổng số tài sản hiện có. Ví dụ: với không gian là một quán cà phê, buổi sáng bạn có thể bán cà phê kèm với đồ ăn sáng, buổi trưa bạn có thể bán kèm cơm trưa, buổi tối bạn có thể tổ chức các lớp học kèm tiếng anh hoặc các kỹ năng khác. Như vậy, cùng một tài sản là quán cà phê bạn có thể tăng doanh thu nhờ việc kết hợp bán các thứ cần thiết vào thời gian thích hợp

Đòn bẩy tài chính = Tài sản / Vốn của chủ sở hữu. Doanh nghiệp có thể tăng chỉ số này bằng cách vay thêm vốn đầu tư. Nếu mức lãi suất vay nợ thấp hơn thu nhập trên tổng số tài sản của doanh nghiệp thì việc doanh nghiệp vay tiền để đầu tư đã đem lại hiệu quả.

Để đầu tư có hiệu quả, nhà đầu tư cần lưu ý một số vấn đề như sau:

Không nên quá coi trọng quá mức chỉ số ROE, cần có sự phân tích, đánh giá, so sánh đồng thời với các chỉ số tài chính khác cũng như các doanh nghiệp cùng ngành để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cổ phiếu của Công ty cổ phần Sữa Việt Nam Vinamilk (mã: VNM) luôn nằm trong nhóm tăng trưởng tốt và giá cao nhất thị trường.

Lý do là bởi VNM có chỉ số ROA và ROE rất tốt.

Theo thống kê, chỉ số ROE của VNM luôn cao trên 30% trong nhiều năm liền từ 2013 – 2016. Cụ thể: ROE của Vinamilk đạt 37,24% năm 2013, năm 2014 giảm nhẹ còn 30,84%. Đến năm 2015 ROE tăng trở lại mức 37,15% và đến năm 2016 tăng vọt lên 41,73%.

Những con số trên cho thấy VNM hoạt động kinh doanh vững mạnh trong nhiều năm qua. Công ty sử dụng rất hiệu quả nguồn vốn của công đông.

Ngoài VNM, các cổ phiếu khác như: FPT, HPG, TCT… cũng có chỉ số ROE tốt và được giới đầu tư đánh giá cao.

Chỉ số ROE là gì?

ROE = Return on common equity

Công thức: ROE = Lợi nhuận ròng (Earning)/Vốn chủ sở hữu (Equity)

Trong đó:

Lợi nhuận ròng (Earnig or Net Income): là lợi nhuận ròng dành cho cổ đông thường (sau khi đã trả cổ tức cho cổ phần ưu đãi).

Vốn chủ sở hữu(equity): Còn gọi là Vốn cổ phần của cổ đông, hoặc giá trị tài sản ròng hữu hình (tại thời điểm đầu niên độ kế toán).

Tại sao chỉ số ROE lại quan trọng?

ROE là tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu, phản ánh năng lực sử dụng đồng vốn của doanh nghiệp để sinh lợi như thế nào.

Chỉ số này là thước đo chính xác để đánh giá một đồng vốn bỏ ra và tích lũy tạo ra bao nhiêu đồng lời. Hệ số này thường được các nhà đầu tư phân tích để so sánh với các cổ phiếu cùng ngành trên thị trường, từ đó tham khảo khi quyết định mua cổ phiếu của công ty nào.

Tỷ lệ ROE càng cao càng chứng tỏ công ty sử dụng hiệu quả đồng vốn của cổ đông, có nghĩa là công ty đã cân đối một cách hài hòa giữa vốn cổ đông với vốn đi vay để khai thác lợi thế cạnh tranh của mình trong quá trình huy động vốn, mở rộng quy mô. Cho nên hệ số ROE càng cao thì các cổ phiếu càng hấp dẫn các nhà đầu tư hơn.

Có thể đánh giá ở các góc độ cụ thể như sau:

ROE nhỏ hơn hoặc bằng lãi vay ngân hàng, vậy nếu công ty có khoản vay ngân hàng tương đương hoặc cao hơn vốn cổ đông, thì lợi nhuận tạo ra cũng chỉ để trả lãi vay ngân hàng.

ROE cao hơn lãi vay ngân hàng thì phải đánh giá xem công ty đã vay ngân hàng và khai thác hết lợi thế cạnh tranh trên thị trường chưa để có thể đánh giá công ty này có thể tăng tỷ lệ ROE trong tương lai hay không.

Doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm tăng ROE:

Mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm tăng lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS), tăng ROE, nhưng lại làm giảm đi giá trị sổ sách (Book Value). Như vậy, dù lợi nhuận doanh nghiệp không đổi, nhưng điều này vô tình bóp méo các chỉ số, “đánh lừa” những nhà đầu tư hay dùng các chỉ số này để tìm kiếm cổ phiếu rẻ đang giao dịch dưới giá trị thực.

Cụ thể: Khi doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ, số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường bị giảm đi (Number of Shares) bị giảm đi, đồng thời giá trị sổ sách (Book Value) cũng giảm xuống do công ty đã mất một phân tiên để mua cổ phiếu. Đây la 2 yếu tố chính làm cho EPS, ROE, P/B biến hoá thất thương, trong khi tinh hình kinh doanh chả có gì thay đổi.

My Blog, PTCB Chứng Khoán

Qua bài viết này, bạn sẽ hiểu được:

Chỉ số ROE là gì

Cách tính chỉ số ROE

Ý nghĩa của chỉ số ROE

Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt

Cách áp dụng và minh họa về chỉ số ROE

Mối liên hệ giữa chỉ số ROE và các chỉ số tài chính khác

Những lưu ý khác về hệ số ROE

1. Chỉ số ROE là gì?

ROE là viết tắt của từ Return On Equity, thường gọi là lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, hay lợi nhuận trên vốn cũng được.

Có thể hiểu: Bạn bỏ tiền của chính mình ra (không vay mượn) để mở quán cà phê, trong 12 tháng có một số tiền lời. Thì chỉ số ROE chính là tỷ số của số tiền lời / tiền vốn bạn bỏ ra. Cụm từ “một vốn, bốn lời” thì ROE = 4 / 1 = 4 hay 400%, đơn vị tính ROE là %

2. Công thức tính chỉ số ROE

Công thức:

ROE = Lợi nhuận sau thuế (Earnings) / Vốn chủ sở hữu (Equity) * 100%

Trong đó:

Lợi nhuận sau thuế: là lợi nhuận ròng dành cho cổ phiếu thường. Vốn chủ sở hữu: là nguồn vốn của chủ sở hữu doanh nghiệp.

Bạn sẽ thấy 2 mục trên ở báo cáo tài chính, Lợi nhuận sau thuế nằm ở bảng kết quả hoạt động kinh doanh, còn Vốn chủ sở hữu nằm ở bảng cân đối kế toán.

Theo ảnh 1, bạn sẽ thấy:

Vốn chủ sở hữu = Tài sản – Nợ = 10 – 4 = 6

Còn Lợi nhuận = Doanh thu – Chi Phí = 10 – 9 =1

Do đó ta tính được:

ROE = Lợi nhuận / Vốn chủ sở hữu = 1/6 * 100% = 16.6%

3. Ý nghĩa chỉ số ROE là gì? ROE nói lên điều gì?

Chỉ số ROE thể hiện mức độ hiệu quả khi sử dụng vốn của doanh nghiệp, hay nói cách khác 1 đồng vốn bỏ ra thì thu được bao nhiêu đồng lời.

Về mặt lý thuyết, ROE càng cao thì khả năng sử dụng vốn càng có hiệu quả. Những cổ phiếu có ROE cao thường được nhà đầu tư ưa chuộng hơn. Và tất yếu những cổ phiếu có chỉ số ROE cao cũng có giá cổ phiếu cao hơn.

Khi đánh giá ROE, bạn cũng nên đánh giá điều sau :

ROE < Lãi vay ngân hàng: vậy nếu công ty vay ngân hàng thì lợi nhuận tạo ra cũng chỉ để trả lãi vay ngân hàng mà thôi.

Ngoài ra, ROE cao duy trì trong nhiều năm cũng thể hiện lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp, những doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh cao, hay độc quyền thường có chỉ số ROE rất cao.

Tóm lại,

ROE = hiệu quả sử dụng vốn

4. Chỉ số ROE như thế nào là tốt?

Một trong những tiêu chí đánh giá công ty có đủ năng lực tài chính theo chuẩn quốc tế, thì chỉ số ROE phải đạt mức tối thiểu 15%.

Theo tiêu chí CANSLIM của Wiliam O’Neil thì ROE của doanh nghiệp cũng phải tối thiểu 15%.

Ngoài ra, bạn cũng nên quan tâm đến yếu tố động của ROE, tức là ROE có xu hướng tăng hay giảm, tuy nhiên bạn không nên nhìn vào xu hướng tăng giảm một cách vô hồn, mà còn nhìn vào yếu tố tác động đến ROE để phân tích, Chỉ số ROE được tạo nên từ tích của 3 yếu tố:

ROE = lợi nhuận biên X vòng quay tài sản X đòn bẩy tài chính

Chính sự phân tích 3 yếu tố tạo nên chỉ số ROE, nhà đầu tư sẽ hiểu được lý do và tìm ra được những cổ phiếu tăng trưởng ổn định. (Cụ thể ở phần 6)

Khi ROE tăng chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng vốn hiệu quả hơn so với trước đây, khi đó nhà đầu tư cũng sẽ thường dự đoán ROE những năm tiếp theo sẽ cao hơn ROE hiện tại, và đánh giá cổ phiếu khả quan hơn. Ngược lại khi chỉ số ROE giảm thì nhà đầu tư sẽ đánh giá thấp cổ phiếu hơn.

Kết luận:

5.1 Chỉ số ROE của Vinamilk (mã: VNM)

Điều đó có nghĩa là Vinamilk sử dụng vốn của cổ đông rất hiệu quả và ổn định. Đó cũng là một trong những lý do giá cổ phiếu VNM luôn tăng trưởng tốt.

VNM là cổ phiếu xứng đáng để nắm giữ dài hạn.

Ngoài ra: Chỉ số ROE của những cổ phiếu như DSN, TCT, TTT, WCS, SKG, MWG, HPG, FPT… rất tốt. Vấn đề còn lại là bạn mua ở mức giá hợp lý hay không thôi.

5.2 Chỉ ROE cổ phiếu của FLC

Nhận xét: ROE của FLC luôn bé hơn 15%, nên FLC kinh doanh không mấy tốt đẹp, chỉ nhìn vào ROE thì nó cũng có những nét tích cực như sự tăng trưởng. Tuy nhiên nó chưa thực sự sử dụng vốn hiệu quả.

Cộng thêm nhiều yếu tố khác nữa, bạn nên quên ngay chuyện đầu tư dài hạn vào FLC đi, nói rộng ra là nhóm cổ phiếu này như KLF, HAI, ROS, ART… FLC chỉ là cổ phiếu lướt sóng hoặc chỉ là đánh bạc thôi.

6. Mối liên hệ giữa chỉ số ROE và cách chỉ số tài chính khác

Nhà đầu tư thường sẽ thấy ROE và ROA (Return on Assets) đi theo cặp với nhau.

ROA = Lợi nhuận / Tài sản

Bạn sẽ thấy chúng chỉ khác nhau ở mẫu số: ROA là tài sản, còn ROE là vốn chủ sở hữu.

Đòn bẩy tài chính = ROE/ROA = Tài sản / Vốn chủ sở hữu

Một doanh nghiệp phát triển tốt, thường chỉ dùng đòn bẩy tài chính ở mức hợp lý, hoặc rất ít.

Do đó khi đầu tư bạn không chỉ chú ý hệ số ROE, mà còn nên chú ý cả ROA nữa.

Một doanh nghiệp có ROE = 30% và ROA = 5%, Ngọ không đánh giá cao bằng doanh nghiệp ROE = 20% và ROA =15%.

Chúng ta cũng nên chú ý đến ngành. Ví dụ, chỉ số ROE ngành ngân hàng thường cao, nhưng ROA thấp, vì bản chất ngành này là lấy tiền người gửi và cho vay lại hoặc đầu tư, kinh doanh từ sự chênh lệch lợi suất này. ROE cao gấp ROA 10 lần là chuyện bình thường.

ROE = lợi nhuận biên X vòng quay tài sản X đòn bẩy tài chính

Do đó để tăng ROE thì bắt buộc nhà quản trị phải tăng ít nhất 1 trong 3 chỉ số kia. Đó cũng là cách những nhà đầu tư cần đánh giá khi quyết định đầu tư vào doanh nghiệp.

Lợi nhuận biên = Lợi nhuận sau thuế/doanh thu:

Doanh nghiệp có thể gia tăng khả năng cạnh tranh nhằm nâng cao doanh thu và đồng thời tiết giảm chi phí nhằm gia tăng lợi nhuận ròng biên?

Vòng quay tài sản = doanh thu/ tài sản

Doanh nghiệp có khả năng tạo ra nhiều doanh thu hơn từ những tài sản sẵn có?

Ví dụ ban sáng bạn bán đồ ăn sáng, buổi trưa bạn bán cơm bình dân cho dân văn phòng và buổi tối bạn bán cà phê. Như vậy với cùng một tài sản là cửa hàng bạn đã gia tăng được doanh thu nhờ biết bán những thứ cần thiết vào thời gian thích hợp.

Đòn bẩy tài chính = Tài sản / Vốn chủ sở hữu

Doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả kinh doanh bằng cách vay nợ thêm vốn để đầu tư. Nếu mức lợi nhuận trên tổng tài sản của doanh nghiệp cao hơn mức lãi suất cho vay thì việc vay tiền để đầu tư của doanh nghiệp là hiệu quả.

7. Những lưu ý khác về chỉ số ROE

– Không được coi trọng quá mức chỉ số ROE, cần kết hợp chỉ số ROE với các chỉ số tài chính khác để được hiệu quả tốt hơn.

– Chỉ số ROE hoàn toàn có thể bị bóp méo nếu như doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ để làm giảm vốn chủ sở hữu, khi đó lợi nhuận vẫn không đổi nên sẽ tăng ROE lên hoặc sẽ tăng lợi nhuận bằng các thủ thuật kế toán nhằm tăng ROE, khi đó nhà đầu tư sẽ “mắc lừa” khi chỉ tập trung chỉ số này khi tìm kiếm cổ phiếu.

– Vẫn có nhiều phân khúc khác để đầu tư, không nhất thiết phải có chỉ số ROE cao.

Tổng kết:

ROE = Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở hữu.

Chỉ số ROE càng cao thì hiệu quả sử dụng vốn càng cao

Chỉ số ROE có mối quan hệ chặt chẽ với ROA thông qua nợ.

ROE = lợi nhuận biên * vòng quay tài sản * đòn bẩy tài chính

Phải biết linh hoạt sử dụng ROE.

Bạn có băn khoăn gì về chứng khoán nữa?

Giá trị thực là gì và cách xác định giá trị thực của nhà đầu tư nổi tiếng Tập hợp các bài viết về Kiến thức phân tích cơ bản Tập hợp các bài viết về Kiến thức phân tích kỹ thuật Tìm hiểu khóa học chứng khoán của Ngọ Tìm hiểu và tham gia ủy thác đầu tư vào quỹ Happy-Fund

Một trong những cách lọc Cổ phiếu Tốt, Doanh nghiệp Tốt là sử dụng hỗn hợp các Chỉ số Tài chính để có được các Cổ phiếu / Doanh nghiệp đạt đủ tiêu chí theo yêu cầu riêng trước khi tiến hành nghiên cứu Chi tiết Doanh nghiệp đó. Nổi bật trong đó có Chỉ số Tài chính ROE, ROA, ROS, EPS, P/E, … Trong bài viết này, mình xin giới thiệu 1 trong số quan trọng nhất kể trên là Chỉ số Tài chính ROE – Lợi nhuận trên Vốn chủ. Bài viết này cũng là một phần trong Các bước Tìm hiểu Chứng khoán Cơ bản để bạn biết cách Phân tích Cổ phiếu. Các Vấn đề chính gồm:

+ Chỉ số Tài chính ROE là gì? Công thức Tổng quát. + Lợi nhuận ròng trong Chỉ số ROE được hiểu thế nào? + Vốn chủ sở hữu trong Chỉ số ROE được hiểu thế nào? + Nhược điểm của Chỉ số ROE và sự cần có của Chỉ số ROAE. + Ý nghĩa Chỉ số ROE ROAE, Mức hợp lý và Cách lọc Cổ phiếu với Chỉ số ROE.

1. Chỉ số Tài chính ROE là gì? Công thức Tổng quát

Khái niệm Chỉ số ROE là gì: là 3 từ đầu viết tắt Tiếng Anh của từ Return On E quity, có nghĩa Lợi nhuận ròng trên Vốn chủ sở hữu. Nên đôi khi Chỉ số này còn được gọi nhanh là Chỉ số Lợi nhuận trên Vốn chủ. Đây là một trong những Chỉ số quan trọng, đo lường mức độ hiệu quả trong việc sử dụng Vốn chủ Sở hữu của doanh nghiệp. Ta có Công thức Tổng quát của Chỉ số Tài chính ROE:

Dễ thấy trong Công thức Tổng quát kể trên thì ROE = Lợi nhuận ròng (Earnings) / Vốn chủ sở hữu (Equity) * 100%. Trong đó: Lợi nhuận ròng và Vốn chủ sở hữu sẽ được giải thích Chi tiết hơn ở ngay sau đây.

2. Lợi nhuận ròng trong Chỉ số ROE là gì và được hiểu thế nào?

Lợi nhuận ròng là gì: được hiểu là Lợi nhuận cuối cùng của Doanh nghiệp sau khi đã trừ hết tất cả các Chi phí Hoạt động, Thuế, … và đây là Lợi nhuận thuộc cổ đông – Chủ của Công ty. Do Mô hình Công ty được chia làm 2 loại do đó Lợi nhuận ròng sẽ được hiểu theo từng Mô hình như sau:

+ Mô hình có Công ty con: Nếu Doanh nghiệp có ít nhất 1 Công ty con (Nắm từ 50% đến <100% cổ phần trở lên) thì Lợi nhuận ròng lúc này sẽ là Lợi nhuận sau thuế của Cổ đông Công ty Mẹ hoặc có nơi dùng tên gọi là Lợi nhuận sau thuế của Công ty mẹ, Lợi nhuận sau thuế của Chủ sở hữu, Lợi nhuận sau thuế của Ngân hàng … trong Báo cáo Tài chính Hợp nhất như Hình ảnh dưới:

Trong Ví dụ trên, Công ty A nắm 70% cổ phần tại Công ty B nên A là Mẹ của B. Ở phía Doanh thu Thuần thì dễ thấy Doanh thu Thuần trên Báo cáo Tài chính Hợp nhất của Công ty A chính bằng Tổng Doanh thu Thuần của Công ty Mẹ A và Công ty con B (Hợp nhất 100% Doanh thu Thuần của B). Tuy nhiên ở phía Lợi nhuận thì Lợi nhuận sau thuế trên Báo cáo Hợp nhất Công ty Mẹ A sẽ được bóc tách tiếp thành 2 phần:

* Lợi nhuận sau thuế Cổ đông không Kiểm soát: chính là Lợi ích của các Cổ đông nhỏ tại Công ty con B – 30% của 10 tỷ Lãi là 3 tỷ đồng. * Lợi nhuận sau thuế Công ty Mẹ: chính là Lợi nhuận thực trên Báo cáo Tài chính Hợp nhất toàn bộ của Cổ đông Công ty Mẹ. Gồm: Lợi nhuận sau thuế trên Báo cáo Tài chính Công ty Mẹ A – 100 tỷ và Tỷ lệ % lợi ích của A tại Lợi nhuận sau thuế Công ty con B – 70% của 10 tỷ Lãi là 7 tỷ đồng. Tổng thực ở đây là 107 tỷ đồng (Chứ không phải là 110 tỷ đồng như nhiều bạn vẫn lầm tưởng). Và đây chính là Lợi nhuận ròng trong Mô hình có Công ty con.

– Vốn chủ sở hữu trong Chỉ số ROE: trong một Báo cáo Tài chính bình thường tại mục Vốn chủ sở hữu của Bảng Cân đối Kế toán, ta dễ thấy luôn có 2 Cột ở đây, một cho Thời điểm Đầu kỳ (Thường là Đầu năm Tài chính) và một còn lại là Thời điểm Cuối kỳ (Thường là cuối kỳ tại Thời điểm lập Báo cáo Tài chính). Một trong những sai lầm rất Cơ bản mà nhiều người vướng vào là áp dụng sai Thời điểm của Vốn chủ sở hữu để tính Chỉ số ROE.

Trong ảnh trên là Ví dụ về 1 trường hợp đơn giản có Vốn chủ sở hữu Đầu kỳ là 1000 tỷ đồng, do trong kỳ Lãi sau thuế được 200 tỷ đồng nên Vốn chủ sở hữu Cuối kỳ là 1200 tỷ đồng. Một trong cái sai Cơ bản của nhiều người là cứ lấy Lợi nhuận sau thuế trong năm Tài chính đó và chia thẳng cho … Vốn chủ sở hữu Cuối kỳ. Ở đây sẽ là Lãi 200 tỷ đồng / Vốn chủ Cuối kỳ 1200 tỷ đồng = 16,67%. Rất ngạc nhiên là trong một lần xem Bảng giá Chứng khoán của một Công ty Chứng khoán lớn, mình có xem được Kết quả tính Chỉ số ROE của họ giống như vậy. Như thế có thể hiểu nhiều người chỉ hiểu con số mà không hiểu Bản chất Tài chính của Chỉ số sinh lời ROE (Kể cả những người trong ngành). Cách hiểu đúng phải là: Lãi 200 tỷ đồng / Vốn chủ Đầu kỳ 1000 tỷ đồng = 20%. Bạn có Vốn 1000, Lãi 200 để cuối năm Vốn thành 1200 thì Tỷ lệ Lãi trong năm của bạn phải là 20%.

4. Nhược điểm của Chỉ số ROE là gì và sự cần có của Chỉ số ROAE

– Nhược điểm Chỉ số ROE: Ở trên, ta cũng biết Chỉ số ROE phụ thuộc vào 2 biến số chính là Lợi nhuận ròng và Vốn chủ sở hữu đầu kỳ của Doanh nghiệp tính cho Năm tài chính đầy đủ 12 tháng. Nếu như Lợi nhuận ròng khá dễ xác định như đã trình bày phần trên và không có nhiều ảnh hưởng biến động từ bên ngoài (Vì Lãi là Lãi và có Kiểm toán). Tuy nhiên khi nghiên cứu về Vốn chủ sở hữu, ta lại thấy Vốn chủ sở hữu thay đổi không chỉ mỗi do Lợi nhuận ròng của Doanh nghiệp, mà còn nhiều yếu tố “không thuần túy” khác tác động vào: Cổ tức Tiền mặt, Thặng dư vốn từ Phát hành riêng lẻ, Hoán đổi sáp nhập Cổ phiếu, …

Nếu như các yếu tố đó tác động nhỏ đến Vốn chủ sở hữu thì không vấn đề gì, Chỉ số ROE vẫn phản ánh đúng tính chất một thước đo sinh lời quan trọng của Doanh nghiệp. Tuy nhiên trong thực tế đi phân tích đánh giá Doanh nghiệp, mình đã gặp rất nhiều trường hợp đột biến “khổng lồ”, mà nếu như áp dụng Chỉ số ROE thì chả phản ánh được bản chất của Vấn đề. Ta cùng xem Ví dụ qua ảnh sau:

Trong Ví dụ trên, Ta dễ thấy Đầu năm 2019 – Vốn chủ sở hữu của Công ty A chỉ là 200 tỷ đồng, tuy nhiên tới giữa năm là Tháng 4/2019 thì Vốn chủ sở hữu đã thay đổi mạnh do huy động vốn thành công thêm 800 tỷ đồng nữa (Tạm tính lúc đó là 1.000 tỷ đồng). Trong năm Tài chính 2019, Công ty A lãi 100 tỷ đồng nên Vốn chủ sở hữu Cuối năm 2019 là 1.100 tỷ đồng. Ta cùng Phân tích cách tính Chỉ số sinh lời ROE này như sau:

+ Cách 1 – Trong hình trên: Lãi 100 tỷ đồng / Vốn chủ 200 tỷ đồng = 50%. Rõ ràng cách này là không đúng vì Số Lãi 100 tỷ đồng trên chủ yếu do 2/3 Thời gian trong năm (Từ Tháng 5 đến 12/2019) sau khi Công ty A tăng vốn, Ảnh hưởng từ Tăng vốn mới là chính, hơn nữa Mức tăng vốn quá đột biến từ 200 thành 1000 tỷ nên việc áp dụng cách tính Chỉ số ROE thông thường sẽ không phù hợp nữa và không phản ánh đúng bản chất của Doanh nghiệp.

+ Cách 2 – Trong hình trên: Lãi 100 tỷ đồng / Vốn chủ 1100 tỷ đồng = 9,09%. Cách này cũng không đúng vì Mức Vốn chủ sở hữu lớn cũng bắt đầu từ giữa năm (Từ Tháng 5/2019). Do đó, để tính được trường hợp này ta dùng 1 Chỉ số phụ khác bổ sung cho trường hợp này là Chỉ số Tài chính ROAE.

– Chỉ số ROAE là gì: là Chỉ số Tài chính đô lường mức sinh lời của một Công ty trong năm Tài chính và là viết tắt của 4 từ đầu Tiếng Anh – Return On Average E quity, có nghĩa là Lợi nhuận ròng trên Vốn chủ sở hữu bình quân. Đây là chỉ số bổ sung cho Chỉ số ROE khi một Doanh nghiệp có hiện tượng biến động Vốn chủ quá mạnh trong kỳ do các hiện tương tăng giảm Vốn không đến từ Lợi nhuận. Trong hình ở trên, Phần Cách 3, ta dễ thấy Chỉ số ROAE sẽ là Lãi ròng 100 tỷ đồng / Vốn Chủ sở hữu Bình quân trong kỳ [(200 + 1100)/2] = 15,38%.

5. Ý nghĩa Chỉ số ROE, ROAE là gì, Mức hợp lý và Cách lọc Cổ phiếu với Chỉ số ROE

– Ý nghĩa và Mức hợp lý của Chỉ số ROE ROAE: như đã phân tích trên, Chỉ số ROE đo lường mức độ hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp, hay hiểu đơn giản là với 1 đồng Vốn chủ sở hữu thì thu về được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Do đó, ROE càng cao thì khả năng sử dụng vốn càng có hiệu quả và điều này là cơ sở đánh giá khả năng sinh lời của Doanh nghiệp trong tương lai. Rất nhiều các Nhà Phân tích Đầu tư Chứng khoán đã sử dụng ROE ROAE như là 1 Tiêu chí để Lọc ra các Doanh nghiệp cần quan tâm trước khi tiến hành nghiên cứu kỹ các Doanh nghiệp đó (Công ty nào ROE thấp hơn tiêu chí đặt ra sẽ bị loại).

Về mặt kinh nghiệm cá nhân khi sử dụng thì có vài lưu ý sau để biết mức ROE ROAE bao nhiêu là hợp lý:

Ngoài ra nếu Chỉ số ROE hay ROAE < Lãi suất Ngân hàng (Hiện tại khoảng 7%/năm) thì không nên xem tiếp và cần phải loại bỏ ngay. Vì như thế có nghĩa là Doanh nghiệp đi vay thêm để Mở rộng Kinh doanh thì Hiệu suất Sinh lời sẽ còn giảm thêm và như thế là rất xấu.