Hiếm khi một tuần trôi qua mà lại không có một “thực phẩm lành mạnh” mới nào xuất hiện trên thị trường.
Trong nhiều trường hợp, những tuyên bố rằng chúng có lợi cho sức khoẻ là không có thật và không có nghiên cứu thật sự nào đằng sau chúng hết.
Điều này dường như đúng với một loại dầu gọi là dầu hạt nho.
Nó được cho là có tất cả các lợi ích sức khoẻ, bao gồm giảm cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Vấn đề với nhiều loại thực phẩm được gọi là thực phẩm lành mạnh là chúng không lành mạnh chút nào.
Trong một số trường hợp, chúng đích thực là có hại.
Trong bài viết này, tôi sẽ xem xét kỹ hơn về dầu hạt nho và cố gắng lọc tìm sự thật từ chuyện hư cấu.
Dầu hạt nho là gì và nó được sản xuất như thế nào?
Điều đó khiến cho loại dầu này thực sự là một ý tưởng tuyệt vời từ góc độ kinh doanh.
Trong hàng ngàn năm, các nhà sản xuất rượu vang đã bỏ lại hàng tấn phụ phẩm hạt nho vô dụng này.
Nhờ những tiến bộ kỹ thuật hiện đại, bây giờ họ có thể trích xuất dầu từ hạt nho vốn là điều không thể xảy ra cách đây một trăm năm.
Các loại dầu thường được chiết xuất trong nhà máy dùng quy trình công nghiệp. Nó bao gồm nhiệt độ cao và các hóa chất khác nhau bao gồm dung môi hexan độc hại.
Các loại dầu thực vật và dầu hạt “lành mạnh” được “ép lạnh” hoặc “ép bật” – đây là một cách tự nhiên hơn nhiều để chiết dầu từ hạt.
Nếu dầu không chỉ rõ cách xử lý, thì bạn nên cho rằng nó đã được chiết xuất bằng cách dùng các hóa chất như hexan.
Dầu hạt nho có hàm lượng chất dinh dưỡng thấp nhưng chứa nhiều axit béo omega-6
Các yêu cầu về sức khoẻ đối với dầu hạt nho được dựa trên hàm lượng chất dinh dưỡng, chất chống oxy hoá và chất béo không bão hòa đa.
Nhưng chúng ta có một tin khẩn ở đây, hầu hết các chất dinh dưỡng và chất chống oxy hoá (bao gồm proanthocyanidin) từ hạt nho không có trong dầu (1).
Sau khi đã trải qua quá trình chiết xuất hóa chất nghiêm ngặt, hầu hết các chất tốt đều đã bị lọc ra.
Chất dinh dưỡng duy nhất còn lại trong đó với lượng đáng kể là vitamin E. Một thìa canh chứa 3.9 mg vitamin E, chiếm 19% RDA (2).
Tuy nhiên khi tính theo calo, dầu hạt nho KHÔNG phải là một nguồn vitamin E ấn tượng.
Các nguồn khác tốt hơn nhiều gồm các quả hạch, rau bina và nhiều thứ khác… các loại thực phẩm này cũng có cả tá chất dinh dưỡng có lợi khác thay vì chỉ riêng vitamin E.
Thành phần axit béo của dầu hạt nho là:
Bão hòa: 10%.
Không bão hòa đơn: 16%.
Không bão hòa đa: 70%.
Các nhà tiếp thị nhanh chóng chỉ ra rằng sản phẩm này có hàm lượng cholesterol và chất béo bão hòa “nguy hiểm” thấp.
Nhưng trong những năm gần đây, chất béo bão hòa và cholesterol thực phẩm đã được chứng minh là vô hại. Toàn bộ các thứ “tắt nghẽn động mạch” đều là lời đồn đại (3, 4, 5, 6).
Dù vậy, một trong những tuyên bố đúng đó là dầu hạt nho chứa nhiều chất béo không bão hòa đa.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là có hai loại chất béo không bão hòa đa là Omega-3 và Omega-6.
Chúng ta cần phải tiêu thụ 2 loại này theo lượng cân bằng nhất định để duy trì sức khoẻ tối ưu. Hầu hết mọi người đang ăn quá ít Omega-3 và quá nhiều Omega-6 (7).
Nhiều nghiên cứu cho thấy quá nhiều Omega-6 dẫn đến tình trạng sức khoẻ kém và bệnh tật (8, 9).
Nhưng hóa ra dầu hạt nho lại chứa chủ yếu loại axit béo xấu Omega-6.
Trong một số trường hợp, dầu hạt nho cũng được tìm thấy có chứa hydrocarbon đa vòng thơm ngưng tụ (PAH) ở mức độ nguy hại – chất được biết chất sinh ung thư động vật (10).
Thực sự thì không có gì tích cực để nói về dầu hạt nho. Đó là một tin xấu nói chung.
Tóm tắt: Vi chất dinh dưỡng duy nhất tìm thấy trong dầu hạt nho là vitamin E. Dầu này cũng chứa rất nhiều axit béo Omega-6, mà hầu hết mọi người ăn đã quá nhiều.
Dầu hạt nho ảnh hưởng đến sức khoẻ của bạn như thế nào?
Tôi không sao tìm ra được một nghiên cứu về dầu hạt nho tác động lên con người nào hết.
Tuy nhiên, nó rất giống với các loại dầu thực vật khác như dầu đậu nành, dầu bắp và dầu rum.
Tác động sức khoẻ của dầu hạt nho rất giống với các loại dầu khác vì axit béo và thành phần dinh dưỡng tương tự nhau.
Vấn đề là có rất nhiều nghiên cứu cho thấy những loại dầu này có tác động có hại ở người.
Đúng là dầu hạt và dầu thực vật có thể làm giảm cholesterol LDL, nhưng trong trường hợp này nó không làm giảm nguy cơ bệnh tim.
Trên thực tế, có một số thử nghiệm có đối chứng trong đó những loại dầu này làm tăng nguy cơ bệnh tim ở người (11, 12, 13).
Lại có những nghiên cứu cho thấy rằng lượng Omega-6 cao có thể làm tăng chứng viêm trong cơ thể, có khả năng tăng nguy cơ cho tất cả các loại bệnh tật (15).
Sự thật là dầu hạt nói chung đều không lành mạnh, ngược lại với những gì một số người muốn bạn phải tin.
Trái lại, dầu hạt nho thậm chí còn tệ hơn các loại dầu khác bởi vì nó có chứa một lượng axit béo Omega-6 thậm chí còn cao hơn nhiều.
Tóm tắt: Nhiều nghiên cứu cho thấy dầu hạt có những tác động có hại đối với sức khoẻ, bao gồm tăng nguy cơ bệnh tim.
Đây có phải là loại dầu ăn tốt?
Dầu hạt nho có điểm khói cao.
Điều này được dựa trên một sự hiểu lầm rất lớn, đó là điểm khói của một loại dầu KHÔNG phải là yếu tố quyết định liệu nó nên được dùng cho nấu ăn hay không.
Số lượng các liên kết đôi trong các phân tử axit béo quan trọng hơn nhiều.
Chất béo không bão hòa đa được gọi là poly (poly = nhiều) vì chúng chứa nhiều liên kết đôi.
Các liên kết đôi này phản ứng và có xu hướng phản ứng với oxy khi nung nóng, tạo thành các hợp chất có hại và các gốc tự do (16).
Vì dầu hạt nho chứa nhiều chất béo không bão hòa đa nên nó thực sự là một trong những loại dầu tồi tệ nhất mà bạn có thể dùng để nấu nướng.
Dầu nấu ăn lành mạnh là loại dầu chứa nhiều chất béo bão hòa (như bơ và dầu dừa) vì chúng không có liên kết đôi và do đó ít có khả năng phản ứng với oxy khi nung nóng.
Dầu hạt nho có lợi cho tóc và da… nhưng KHÔNG nên ăn
Dầu hạt nho không phải là xấu… có rất nhiều người cho rằng dầu này tốt cho việc giữ ẩm tóc và da. Nó cũng được dùng trong mát-xa và liệu pháp mùi hương.
Vì lý do này, nó có thể có một số lợi ích riêng biệt.
Nhưng thực sự thì dầu này KHÔNG nên ăn. Không có gì tốt lành về nó hết.
Lượng vitamin E không ấn tượng khi bạn cân nhắc lượng calo cao và hầu hết các chất chống oxy hoá từ hạt nho không có trong dầu.
Những gì chúng ta có là một loại dầu tinh chế cao chứa đầy axit béo omega-6 gây viêm và làm bạn dễ mắc bệnh, loại mà hầu hết mọi người đã ăn quá nhiều.
Nếu sức khoẻ tốt là những gì bạn đang có thì hãy tránh dầu hạt nho giống như tránh bệnh dịch hạch.